Radzenie sobie z emocjami, które towarzyszą opiece

Prawie 2 na 5 osób twierdzi, że nie wie, gdzie znaleźć wsparcie, gdy zostanie opiekunem – w tym także wsparcie emocjonalne¹.

To normalne, że podczas opieki nad inną osobą odczuwamy wiele różnych emocji. Wszystko dlatego, że opieka może wymagać wiele energii – zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Jednak mimo tych wszystkich wyzwań warto pamiętać, że opieka może być bardzo satysfakcjonująca.

Oprócz zapewnienia bliskiej osobie najlepszego możliwego wsparcia musisz także traktować priorytetowo własne szczęście i dobre samopoczucie. Jeśli stwierdzisz, że opieka staje się zbyt dużym wyzwaniem dla Twojego nastroju i zdrowia psychicznego, być może nadszedł czas, aby zrobić sobie przerwę.

Tutaj omawiamy pewne emocje, jakich doświadczają opiekunowie, oraz przedstawiamy wskazówki i porady, jak sobie radzić.

1. Radzenie sobie z frustracją

Być może jesteś zajętym rodzicem, który stara się pogodzić opiekę nad rodziną z nowym obowiązkiem opieki nad starszym krewnym z demencją. Zrozumienie nowych zachowań członka rodziny może być trudne, a jego problemy z pamięcią mogą sprawiać, że odczuwasz frustrację.

Ze względu na bliską relację z osobą, którą się opiekujesz, jej stan może wpływać na Twój nastrój. Czasem konieczność powtarzania tych samych rzeczy może być frustrująca, zwłaszcza gdy dana osoba o nich zapomina.

Pamiętaj, że dajesz z siebie wszystko, a odczuwanie negatywnych emocji to coś normalnego. Gdy tak się dzieje, postaraj się nie obwiniać siebie. Oboje znaleźliście się w całkowicie nowej sytuacji, więc frustracja jest czymś naturalnym. Warto zastanowić się nad swoimi uczuciami i spojrzeć na sytuację w bardziej obiektywny sposób. Pomyśl, co możesz zrobić, aby uniknąć sytuacji wywołujących negatywne reakcje. Wtedy łatwiej Ci będzie zachować spokój i opanowanie. W razie potrzeby poproś o pomoc.

2. Radzenie sobie ze smutkiem

Jeżeli opiekujesz się osobą starszą, która jest Twoim bliskim lub partnerem, możesz odczuwać smutek i żal z powodu rzeczy, których nie możecie już razem robić. Jeżeli zajmujesz się osobą z demencją, także możesz czuć smutek, widząc, jak traci ona wspomnienia, które kiedyś dzieliliście. Sprawowanie opieki wyciąga na światło dzienne wiele różnych emocji i bardzo łatwo jest poczuć smutek lub współczucie dla osoby, którą się zajmujesz. Możesz odczuwać brak nadziei, a czasem bezradność. To normalne, że co jakiś czas chce Ci się płakać.

Jako opiekun możesz mieć większe ryzyko depresji, dlatego ważne jest, by dbać nie tylko o bliską osobę, ale także o własne zdrowie psychiczne. Zalecamy, by szukać pomocy i wsparcia u innych osób. Mogą to być członkowie rodziny, przyjaciele, lokalne społeczności lub opieka społeczna. Dowiedz się więcej tutaj.

3. Radzenie sobie z poczuciem winy

Poczucie winy u opiekunów przybiera różne formy. Możesz mieć wrażenie, że należało zrobić więcej, by zapobiec chorobie bliskiej osoby. Może masz poczucie winy, gdy złościsz się na bliską osobę i brakuje Ci cierpliwości. A może czujesz się nie w porządku, gdy miło spędzasz czas ze znajomymi.

W takich chwilach musisz nauczyć się sobie wybaczać. Jesteś tylko człowiekiem. Nawet jeśli nie brakuje Ci energii, nie jesteś w stanie robić wszystkiego w pojedynkę. Postaraj się zaakceptować niepowodzenia, które są poza Twoją kontrolą i nie oczekuj od siebie, że będziesz ideałem. Wszyscy potrzebujemy czasu dla siebie, więc jeśli sytuacja Cię przytłacza, bardzo ważne jest, aby zrobić przerwę. Dzięki temu będziesz mieć energię, by dalej zapewniać bliskiej osobie najlepszą opiekę. Nie ma nic złego w tym, by traktować własne potrzeby równie priorytetowo, jak potrzeby osoby, którą się opiekujesz.

4. Przezwyciężanie skrępowania

Opieka nad osobą, która potrzebuje dużego wsparcia, czasem może wiązać się z poczuciem zawstydzenia – na przykład gdy pomagasz krewnemu w toalecie lub podczas ubierania się. Korzystanie z toalety to bardzo osobista kwestia, ale możesz zrobić bardzo dużo, by ułatwić to obu stronom.

Osoba, którą się opiekujesz, może wstydzić się mówić o potrzebie pójścia do toalety albo mieć problem z rozpoznawaniem sygnałów wysyłanych przez pęcherz. Zwracaj uwagę na sygnały, które świadczą o potrzebie pójścia do toalety i w razie konieczności zapewnij odpowiednią pomoc. Wspieraj bliską osobę w dobry i godny sposób, by zbudować zaufanie, wzmocnić więź i pomóc drugiej stronie się zrelaksować.

Jeżeli dana osoba może poruszać się samodzielnie, prawdopodobnie nie będzie potrzebować od Ciebie dużej pomocy. Jeżeli jednak wymagane jest większe wparcie, podczas zmieniania produktu chłonnego dbaj o godność i prywatność bliskiej osoby. Na szczęście TENA oferuje wiele porad dotyczących radzenia sobie z nietrzymaniem moczu i dbaniem o higienę intymną innych osób. Sprawdź nasz przewodnik dotyczący higieny.

Podczas opieki nad kimś innym ważne jest, aby wiedzieć, kiedy poprosić o pomoc. Jeśli chcesz zapewnić swojemu bliskiemu jak najlepszą opiekę, postaraj się znaleźć kogoś, kto Cię odciąży i przejmie Twoje obowiązki w chwilach niedostępności lub przemęczenia. Pomoc innych osób może obejmować zakupy spożywcze, sprzątanie domu albo zawiezienie Twojego bliskiego do lekarza. Dzielenie się obowiązkami z rodziną i przyjaciółmi to dobry sposób na to, aby opieka nie stała się przytłaczająca.

Jeśli masz taką możliwość, skorzystanie z profesjonalnego wsparcia może naprawdę wiele zmienić. Możesz na przykład korzystać z usług:

• pielęgniarki, która pomoże Ci w opiece domowej;
• firmy dostarczającej posiłki do domu;
• osoby, która zamieszka z Twoim bliskim i pomoże mu w codziennych obowiązkach.

Jeśli nie możesz sobie na to pozwolić, poszukaj lokalnych programów wsparcia dla opiekunów. Innym dobrym sposobem dbania o swoje samopoczucie jest utrzymywanie kontaktu ze społecznościami opiekunów lub grupami wsparcia, a także z instytucjami medycznymi lub lokalnymi organizacjami. Na całym świecie jest wielu innych opiekunów, którzy doświadczają tych samych wyzwań i emocji, co Ty. Grupa TENA na Facebooku to także świetne miejsce, aby nawiązać kontakt i otrzymać porady od innych opiekunów.

Aby uzyskać więcej wskazówek na temat źródeł wsparcia, sprawdź tę listę linków do organizacji.

1) Globalne badania TENA dotyczące świadomości i postaw wobec opieki rodzinnej w populacji ogólnej. Lipiec 2022 – Polska, Kanada, Francja, Wielka Brytania, USA. W każdym kraju przeprowadzono wywiady z udziałem ponad 1000 mężczyzn i kobiet (18+).