Stopnie odleżyn. Sprawdź, jak zaawansowany jest problem

Odleżyny – skala

Odleżyny są skutkiem długotrwałego unieruchomienia. Dotyczą ludzi leżących, poruszających się na wózkach inwalidzkich, a także po złamaniach (odleżyny mogą rozwinąć się pod gipsem). Aby uniknąć komplikacji, najlepiej przestrzegać zasad profilaktyki, a jeśli ranki mimo to zdążą się rozwinąć, zacząć ich leczenie jak najwcześniej.

Klasyfikacja odleżyn opiera się na cztero- lub pięciostopniowej skali, która mówi o tym, jak zaawansowany jest problem:

• odleżyny 1. stopnia – pojawiają się nieblednące zaczerwienienia, skóra może być cieplejsza w dotyku, bardziej miękka, delikatna, czasami swędząca (w skali 5-stopniowej za stopień 1. uznaje się zaczerwienienia blednące, natomiast nieblednące klasyfikuje się jako stopień 2.),
• odleżyny 2. stopnia – na tym etapie pojawiają się pękające pęcherzyki i płytkie owrzodzenia skóry (obejmują górną warstwę); występują także wycieki z ranek (czasami ropne), odleżyny są bolesne,
• odleżyny 3. stopnia– owrzodzenie dotyczy tkanki podskórnej, rana przypomina krater i często ma nieprzyjemny zapach, czasami owrzodzeniu towarzyszą objawy infekcji: zaczerwienione brzegi, wysięk, ropna wydzielina, odór; tkanka w obrębie lub wokół rany może być już martwa, ma wówczas czarny kolor,
• odleżyny 4. stopnia– najpoważniejszy stopień owrzodzeń, martwica może obejmować mięśnie, kości, stawy, powięzie; rana jest duża i głęboka, skóra czarna z objawami infekcji, wymienionymi w poprzednim punkcie.

Gdzie najczęściej występują odleżyny?

Długotrwały ucisk i tarcie skóry to bezpośrednie czynniki powodujące odleżyny. Stopnie ich zaawansowania mogą być bardzo ciężkie, dlatego najlepiej bacznie obserwować skórę chorego, aby wychwycić już pierwsze sygnały, które mogą świadczyć o odleżynach. Szczególnie często owrzodzenia tworzą się w okolicach guzów kulszowych i piętowych, kości, kolan, kostek. Najczęściej rany tworzą się w dolnej połowie ciała, w tym dwa razy częściej występują w okolicy miednicy niż na kończynach.

Co robić, gdy podopieczny ma odleżyny?

Nawet pierwsze stadium owrzodzeń wymaga konsultacji z lekarzem, a jeśli rana ma objawy zakażenia, wówczas pomoc medyczna potrzebna jest jak najszybciej.

Właśnie skala odleżyn decyduje o tym, jak wygląda ich leczenie. Stadium początkowe wymaga wdrożenia profilaktyki owrzodzeń. Ułożenie chorego musi być zmieniane tak często, jak to możliwe, skuteczne są także poduszki i materace przeciwodleżynowe. Pojawienie się ran wymaga już leczenia antybiotykami, a owrzodzenia trzeba przykryć jałowymi opatrunkami. Obecnie na rynku dostępne są nowoczesne opatrunki, które zapewniają tkankom odpowiednie środowisko do regeneracji, np. hydrożelowe, hydrokoloidowe.

Ciężkie odleżyny często wymagają czyszczenia chirurgicznego, u niektórych pacjentów potrzebny jest przeszczep skóry. Zaawansowane odleżyny są skrajnie groźne i mogą prowadzić do śmiertelnych zakażeń, dlatego nie można ich ignorować!

Jakie są sposoby zapobiegania odleżynom?

Wiesz już, jakie są stopnie odleżyn, oraz że ich terapia może być bardzo skomplikowana. Dlatego idealnie będzie, jeśli zapoznasz się z zasadami profilaktyki. Częsta zmiana pozycji i materac przeciwodleżynowy to podstawa. Oprócz tego warto zadbać o stan skóry chorego. Mycie delikatnym mydłem i staranne osuszanie, stosowanie bezpiecznych kosmetyków nawilżających i maści ochronnych to ważne, codzienne zabiegi, które przy okazji podniosą komfort funkcjonowania chorego. Warto pamiętać, że czynnikiem sprzyjającym odleżynom jest nietrzymanie moczu i stolca, dlatego chory potrzebuje odpowiednich środków skutecznie chłonących wilgoć oraz wykonanych z przyjaznych dla skóry materiałów. Szeroki wybór produktów ochronnych, w tym pieluch dla chorych leżących, oferuje TENA.

Ponadto warto zatroszczyć się o dietę i odpowiednie nawadnianie osoby leżącej, aby wzmocnić jej skórę również od środka.