Nietrzymanie moczu w ciąży, jak w każdym innym okresie życia, polega na mimowolnym, niekontrolowanym wycieku moczu. Przyszłym mamom najczęściej dokucza wysiłkowe nietrzymanie moczu, które ujawnia się, gdy wzrasta napięcie w tłoczni brzusznej (najczęściej pod wpływem wysiłku, kaszlu, śmiechu). Za ciążowe popuszczanie moczu odpowiadają m.in. zaburzenia czynności pęcherza i cewki moczowej związane z osłabionymi, rozluźnionymi mięśniami macicy i nieprawidłowym działaniem mechanizmu zwieraczowego.
Ciąża, częste oddawanie moczu i ZUM
Na początku przypomnijmy sobie podstawy anatomii. Pęcherz moczowy znajduje się w dolnej części jamy brzusznej i jest wyścielony od wewnątrz błoną śluzową. Ściany pęcherza składają się z włókien mięśniowych. Mocz, który jest produkowany przez nerki, spływa do pęcherza. Gdy pęcherz jest pełny, przyjmuje kształt kulisty. Natomiast gdy jest pusty, kształt kobiecego pęcherza przypomina miskę o poprzecznym przekroju w kształcie elipsy.
Cewka moczowa to rodzaj przewodu, który z jednej strony łączy się z pęcherzem, a z drugiej - prowadzi na zewnątrz. Jej zewnętrzne ujście znajduje się w przedsionku pochwy. Cewka moczowa u kobiet jest krótka - jej długość wynosi tylko od 3 do 5 cm.
wokół cewki moczowej zamykają ją, zatrzymując w ten sposób mocz w pęcherzu. Po wypełnieniu pęcherza do mózgu wysyłany jest sygnał, a mózg przesyła sygnał do mięśni miednicy, które – w odpowiedzi – rozluźniają się i przestają zaciskać cewkę. Wtedy kurczą się mięśnie pęcherza i mocz jest wydalany.
Kobiety, z racji swej budowy anatomicznej, znacznie częściej niż mężczyźni cierpią na zakażenia układu moczowego (ZUM), które objawiają się m.in. częstomoczem i nietrzymaniem moczu (NTM). Za dolegliwość odpowiada przede wszystkim krótka cewka moczowa i mała odległość odbytu od ujścia cewki moczowej, która ułatwia przenoszenie patogenów z okolic odbytu.
w ciąży – przyczyny
Ciąża jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka nietrzymania moczu. Zmiany fizjologiczne, anatomiczne i metaboliczne, które zachodzą w organizmie kobiety w ciąży, sprzyjają wystąpieniu tej dolegliwości. Częste oddawanie moczu na wczesnym etapie ciąży jest powszechne, ponieważ już w pierwszym trymestrze zwiększa się objętość wydalanego moczu. Kłopotliwe objawy są również spowodowane przez macicę, która w ciągu 9 miesięcy zmienia się z małego organu o pojemności kilku mililitrów w duży "worek" mięśniowy o pojemności 5 litrów. Jej masa wzrasta z 70 do około 1000 gramów! W rezultacie, dochodzi do ucisku na pęcherz moczowy – im bardziej zaawansowana jest ciąża, tym większy jest ten ucisk.
Na popuszczanie moczu w czasie ciąży wpływają rozluźnione, osłabione mięśnie dna miednicy i innych struktur odpowiedzialnych za podtrzymywanie narządu rodnego. Macica napiera również na mięśnie miednicy. W rezultacie zwiększa się częstotliwość mikcji i nasila uczucie parcia na mocz. Wszystkie te czynniki mogą powodować nietrzymanie moczu w ciąży – powszechną dolegliwość nie tylko przed porodem, ale również w czasie połogu.
Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie – przyczyny, objawy i sposoby radzenia sobie
Słaby pęcherz po urodzeniu dziecka bywa konsekwencją porodu fizjologicznego (siłami natury), który przyczynia się do osłabienia lub uszkodzenia mięśni i powięzi dna miednicy, więzadeł oraz nerwów. Popuszczanie moczu w ciąży doskwiera wieloródkom, zwłaszcza jeśli przerwy między kolejnymi ciążami są krótkie lub gdy poprzednie porody wymagały zastosowania próżnio ciągu położniczego lub kleszczy.
Aby wesprzeć prawidłowe trzymanie moczu, warto regularnie ćwiczyć mięśnie Kegla w czasie ciąży. Te ćwiczenia, polegające na napinaniu i rozluźnianiu mięśni dna miednicy, mogą pomóc wzmocnić mięśnie odpowiedzialne za kontrolę oddawania moczu. Wykonywane kilka razy dziennie, mogą przeciwdziałać problemom z nietrzymaniem moczu zarówno w czasie ciąży, jak i po porodzie.
Inne sposoby na częste oddawanie moczu? Wczesna ciąża to dobry moment, by – po konsultacji z lekarzem – zadbać o dietę i ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy. Problemy z wypróżnianiem mogą powodować lub nasilać kłopotliwe objawy z układu moczowego, takie jak częste parcie na mocz.
