, czyli gruczoł krokowy odgrywa ważną rolę w życiu płciowym, jednak o swoim istnieniu przypomina dopiero wówczas, gdy zaczyna niedomagać. Przerost gruczołu krokowego to jedna z najczęściej pojawiających się dolegliwości – szacuje się, że cierpi na nią nawet co drugi mężczyzna po 55. roku życia – ale nie zawsze jest odpowiednio wcześnie rozpoznana. Czym jest prostata, jakie objawy daje jej przerost i jakie są przyczyny tych problemów? Kiedy należy zgłosić się do lekarza i na czym polega leczenie? Czy są ćwiczenia na prostatę i jak radzić sobie z nietrzymaniem moczu po operacji usunięcia prostaty? Odpowiedzi znajdziesz w tym artykule.
Prostata – czym jest gruczoł krokowy?
to niewielki gruczoł znajdujący się w dolnej części miednicy mniejszej, w pobliżu krocza (stąd jego inna nazwa: gruczoł krokowy), pod pęcherzem moczowym, w okolicy odbytu. Przez środek prostaty przechodzi cewka moczowa. Inne nazwy prostaty to gruczoł krokowy i stercz. Jest to niezmiernie ważny element układu moczowo-płciowego mężczyzny. To w sterczu produkowany jest płyn ejakulacyjny, konieczny do tego, by plemniki przetrwały w drogach rodnych kobiety – dzięki temu możliwe jest zapłodnienie. Płyn produkowany przez gruczoł krokowy odżywia plemniki i nadaje spermie biały odcień. Mięśnie wokół prostaty pełnią również ważną rolę w czasie ejakulacji – to właśnie dzięki nim możliwy jest wytrysk podczas orgazmu Problemy z prostatą to najczęściej przerost gruczołu krokowego. Powiększona prostata daje szereg nieprzyjemnych i utrudniających codzienne funkcjonowanie objawów, których pod żadnym pozorem nie można lekceważyć.
Problemy z prostatą – objawy
Choroby prostaty nie zawsze dają wyraźne objawy – dotyczy to zwłaszcza nowotworów, które mogą rozwijać się niepostrzeżenie, stwarzając coraz większe zagrożenie dla całego organizmu. Dlatego profilaktyczne badania przynajmniej raz do roku powinien wykonywać każdy mężczyzna po 50. roku życia. Łagodny przerost prostaty, zwany z angielska BPH (Benign Prostatic Hyperplasia), również może doprowadzić do poważnych konsekwencji, jeżeli w porę nie rozpoczniemy leczenia – z czasem zwiększa się ucisk na cewkę moczową, aż do całkowitej niemożności oddawania moczu. Dlatego warto zwracać uwagę na takie symptomy jak:
- częste parcie na pęcherz,
- zmniejszenie strumienia moczu, przy zwiększonej częstotliwości mikcji,
- niekontrolowany wyciek moczu,
- wydłużający się czas oddawania moczu,
- pieczenie i ból towarzyszący oddawaniu moczu,
- ciągłe uczucie przepełnionego pęcherza oraz niemożność całkowitego opróżnienia go.
W przypadku gruczołu, jakim jest , problemy mogą objawiać się także jako ogólne osłabienie, gorączka i wymioty oraz krew w moczu i spermie. Może również pojawiać się uciążliwy ból brzucha, obszaru pomiędzy odbytem a moszną oraz penisa. Każdy z tych objawów jest sygnałem, że należy udać się do lekarza urologa lub lekarza pierwszego kontaktu. Ze względu na umiejscowienie prostaty badanie gruczołu krokowego odbywa się najczęściej per rectum (przez odbyt). Łagodny przerost prostaty może rozwijać się przez kilka, a nawet kilkanaście lat, nie powodując uciążliwych objawów, a pojawiające się symptomy bywają przez mężczyzn bagatelizowane. To duży błąd, ponieważ leczenie daje lepsze efekty w fazie, gdy problemy z prostatą nie są jeszcze zaawansowane. Powiększona prostata jest wyczuwalna w podstawowym badaniu, dlatego tak ważne są regularne wizyty u lekarza i profilaktyka, zwłaszcza po 40. roku życia. Pierwszym sygnałem tego, że prostata stwarza problemy, są trudności w oddawaniu moczu. Problemy z prostatą zazwyczaj nie mają wpływu na funkcje seksualne, przynajmniej w początkowej fazie, ale należy mieć na uwadze to, że przerost prostaty może powodować dyskomfort w czasie stosunku.
Przyczyny przerostu prostaty
Przyczyny przerostu prostaty (rozrostu) i choroby prostaty to najczęściej zaburzenia hormonalne i spadek produkcji testosteronu, który pojawia się i nasila wraz ze starzeniem się organizmu. Tkanki prostaty zaczynają się rozrastać, a ze względu na położenie w sąsiedztwie cewki moczowej zaczynają ją uciskać, powodując trudności z oddawaniem moczu. W skrajnych przypadkach pęcherz moczowy może być opróżniony wyłącznie przy pomocy cewnika.
Problemy z prostatą – leczenie
Niepodjęcie właściwego leczenia dolegliwości, jaką jest powiększona , może doprowadzić do całkowitego zamknięcia światła cewki moczowej. W takim przypadku konieczne jest cewnikowanie, ponieważ nagromadzony mocz może doprowadzić do niekorzystnych zmian w nerkach, niemożność mikcji powoduje też silny ból.
Przerost prostaty można leczyć farmakologicznie, stosując środki ułatwiające usuwanie moczu z pęcherza. Leczenie powinno zostać zastosowane jak najwcześniej, ponieważ farmakologia przynosi oczekiwane efekty jedynie w początkowych i średnio zaawansowanych stadiach przerostu prostaty. Najczęściej podaje się wówczas doustnie alfablokery i inhibitory enzymu 5-alfareduktazy (5-ARI). Leki te działają rozkurczająco na mięśnie gładkie prostaty i pęcherza moczowego, co ułatwia wydalanie moczu. Efektem ubocznym przyjmowania leków na problemy z prostatą może być jednak niestety osłabienie wzwodu oraz obniżenie ciśnienia krwi. Wspomagająco naproblemy z prostatą można też stosować preparaty ziołowe z wierzbownicą oraz specjalne masaże. W zaawansowanym stadium choroby i gdy leki nie przynoszą pacjentowi ulgi, konieczne jest chirurgiczne usunięcie prostaty, czyli prostatektomia. Może być ona częściowa lub całkowita. Podczas operacji może niestety dojść do uszkodzenia nerwów naczyniowo-nerwowych w okolicy prostaty, czego skutkiem są problemy z osiągnięciem wzwodu, a nawet całkowita niezdolność do odbycia stosunku. Częstym powikłaniem jest też uszkodzenie mięśni zwieracza szyjki pęcherza, co skutkuje wytryskiem wstecznym. Przy całkowitym usunięciu prostaty wytrysk staje się niemożliwy, mimo wzwodu i orgazmu.
Prostata a nietrzymanie moczu
Gdy farmakologia nie daje pożądanych efektów, konieczna jest operacja, podczas której narośnięta część stercza jest wycinana. Niestety, każda operacja może powodować powikłania i skutki uboczne. W przypadku operacji prostaty najczęściej spotykaną konsekwencją jest z powodu uszkodzenia zwieracza cewki moczowej podczas zabiegu. Po operacji prostaty nietrzymanie moczu pojawia się niemal u wszystkich operowanych mężczyzn, w różnym nasileniu. W takim wypadku można podjąć dalsze leczenie w postaci farmakologii, fizykoterapii lub metod operacyjnych, polegających na wszczepieniu implantu cewki. Dla ułatwienia codziennego życia warto również stosować dyskretne wkładki urologiczne dla mężczyzn, dyskretne i dopasowane do męskiej anatomii.
Ćwiczenia na prostatę – mięśnie Kegla a prostata
Jednym ze sposobów zapobiegania dolegliwościom związanym z przerostem prostaty i skutkom ubocznym operacji stercza, takim jak , są ćwiczenia na prostatę. Jeśli zastanawiasz się, jaki związek mają mięśnie Kegla z prostatą, odpowiedź jest prosta. Mięśnie Kegla, czyli są odpowiedzialne między innymi za prawidłowe oddawanie moczu i możność powstrzymania jego wycieku. Kiedy przerośnięty gruczoł krokowy uciska cewkę moczową, a także po operacyjnym usunięciu prostaty, sprawne mięśnie Kegla są w stanie zapobiec niekontrolowanej mikcji. Trening polega na zaciskaniu i rozluźnianiu na przemian mięśni dna miednicy. Należy wykonać około 20 powtórzeń, jednocześnie kontrolując oddech. Następnie należy rozluźnić mięśnie Kegla.
Problemy z prostatą – profilaktyka
Nie ma lepszego sposobu na profilaktykę chorób prostaty niż regularne badania kontrolne, czyli diagnostyka mająca na celu wykrycie zmian w sterczu na wczesnym etapie, kiedy możliwe jest jeszcze leczenie farmakologiczne. W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących symptomów należy jak najszybciej udać się do lekarza – odpowiedni jest specjalista urolog, ale można także skorzystać z porady lekarza rodzinnego. Wielu mężczyzn odczuwa wstyd, mówiąc o sprawach intymnych, ale powiększona to poważny problem, warto więc przezwyciężyć zakłopotanie i powiedzieć lekarzowi o wszystkich dolegliwościach. Po 50. roku życia każdy mężczyzna powinien odwiedzać urologa przynajmniej raz w roku, nawet jeśli nie zaobserwował żadnych niepokojących objawów ze strony prostaty. Choroby prostaty i stopień ich zaawansowania można rozpoznać m.in. na podstawie poziomu we krwi enzymu o nazwie PSA. Nie jest to jednak metoda dająca jednoznaczną diagnozę, dlatego lekarz z pewnością wykona i zleci dodatkowe badania. Profilaktycznie na problemy z prostatą można też stosować suplementy diety i mieszanki ziołowe mające na celu wspomaganie gruczołu krokowego i układu moczowego.
Pamiętajmy też, że powiększona prostata to nie jedyna dolegliwość, jaka może pojawić się ze strony tego gruczołu. Możliwe jest na przykład ostre zapalenie prostaty, czyli choroba bakteryjna wywołana przez bakterie E. coli, które mogą przedostać się do cewki moczowej z okolic jelita grubego. Najczęściej rozwija się wówczas także zapalenie pęcherza moczowego, co może dawać objawy podobne do przerostu prostaty, czyli dolegliwości bólowe i problemy z oddawaniem moczu, i gorsze samopoczucie. Możliwe jest także przewlekłe zapalenie prostaty, w którego rozwoju udział mają zarówno szkodliwe bakterie, jak i stres oraz ogólne pogorszenie kondycji organizmu. W przypadku tej dolegliwości objawy także przypominają te dawane przez powiększenie prostaty, a więc trudności i ból przy oddawaniu moczu, ból gruczołu krokowego oraz częste i bolesne parcie na pęcherz moczowy. Kolejną chorobą powodującą problemy z prostatą jest rak stercza. Najczęściej jest to nowotwór złośliwy, który jest drugim pod względem częstotliwości nowotworem występującym wśród mężczyzn (pierwszy w kolejności jest rak płuc). Największym problemem jest wczesna diagnoza raka prostaty, ponieważ podobnie jak w przypadku łagodnego przerostu gruczołu krokowego nowotwór prostaty rozwija się w początkowych stadiach bezobjawowo. Najczęstsze symptomy to trudności z oddawaniem moczu, parcie na pęcherz moczowy i zwiększona potrzeba oddawania moczu (częstomocz), a więc symptomy podobne do tych, które daje łagodny przerost prostaty. Rokowania w przypadku raka gruczołu krokowego są niestety niepomyślne. Częstym powikłaniem są przerzuty do płuc, wątroby i mózgu oraz całkowite zatrzymanie moczu, co powoduje niekorzystne zmiany w nerkach. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i wczesna diagnoza.
