Zakażenie układu moczowego u mężczyzn

Jeżeli często odczuwasz pilną potrzebę oddawania moczu lub towarzyszy jej ból, może to być znak zakażenia układu moczowego. Choć u młodszych mężczyzn takie infekcje występują rzadziej, z wiekiem i w wyniku niektórych czynników ryzyko ich wystąpienia wzrasta. Warto wiedzieć, jak rozpoznać objawy zapalenia pęcherza i dróg moczowych u mężczyzn oraz jakie kroki podjąć, aby zmniejszyć ryzyko powikłań.

Czym jest zakażenie układu moczowego?

Zakażenie układu moczowego występuje, gdy drobnoustroje chorobotwórcze, najczęściej bakterie, dostają się do dróg moczowych i zaczynają w nich namnażać. Najczęstszym sprawcą jest Escherichia coli – bakteria naturalnie bytująca w jelitach, która po przedostaniu się do pęcherza moczowego lub cewki moczowej wywołuje stan zapalny. Choć E. coli odpowiada za większość zakażeń, inne bakterie również mogą je wywołać, zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością, chorobami przewlekłymi lub po zabiegach urologicznych.

Co może wywołać zakażenie pęcherza moczowego?

U mężczyzn ryzyko zakażeń układu moczowego rośnie wraz z wiekiem, szczególnie po 60. roku życia. Jednym z głównych czynników jest przerost gruczołu krokowego, który może utrudniać całkowite opróżnianie pęcherza i powodować zaleganie moczu – sprzyjające namnażaniu bakterii. 
 
Dodatkowo, zwiększone ryzyko infekcji mogą powodować: 
  • przewlekłe choroby ogólnoustrojowe, 
  • wrodzone lub nabyte nieprawidłowości anatomiczne dróg moczowych, 
  • zaburzenia odporności, 
  • urazy cewki moczowej, długotrwałe cewnikowanie lub operacje urologiczne. 
  • Zrozumienie tych czynników jest istotne zarówno w profilaktyce, jak i w diagnostyce zakażeń układu moczowego. 

Objawy zakażenia układu moczowego u mężczyzn

Infekcja układu moczowego może objawiać się na wiele sposobów. Do najczęstszych symptomów należą: 
  • ból lub pieczenie podczas oddawania moczu, 
  • częste parcie na pęcherz i potrzeba częstego oddawania moczu, 
  • wydalanie jedynie niewielkich ilości moczu przy każdej wizycie w toalecie, 
  • obecność krwi w moczu, 
  • ciemne, mętne zabarwienie lub silny zapach moczu, 
  • uczucie zimna i dyskomfort, zwykle bez gorączki, 
  • nagłe problemy z utrzymaniem moczu. 
Warto pamiętać, że niektóre choroby przenoszone drogą płciową mogą dawać objawy bardzo podobne do zakażenia układu moczowego, dlatego przy pierwszych niepokojących symptomach warto skonsultować się z lekarzem. 

Jakie wyróżniamy rodzaje zakażeń układu moczowego?

Najczęstszym rodzajem zakażenia układu moczowego u mężczyzn jest infekcja cewki moczowej i pęcherza, określana również jako zakażenie dolnych dróg moczowych. Objawy tego typu zakażenia obejmują ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu, częste parcie na pęcherz oraz problemy z całkowitym opróżnieniem pęcherza. 
 
Niektóre infekcje mogą jednak rozprzestrzenić się na górne drogi moczowe, czyli moczowody i nerki. W takiej sytuacji symptomy stają się bardziej nasilone i mogą obejmować ból w okolicy pleców, nudności, wymioty oraz gorączkę. U mężczyzn gorączka może również świadczyć o tym, że bakterie dotarły do gruczołu krokowego. 
 
Nieleczone zakażenie górnych dróg moczowych może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak trwałe uszkodzenie nerek. Istnieje również ryzyko, że bakterie przedostaną się do krwiobiegu, wywołując posocznicę moczopochodną, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej i intensywnej terapii. 
 
Dlatego przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego niezwykle ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza i wdrożone leczenie, tym większa szansa na szybkie wyleczenie i uniknięcie powikłań. 

Jak złagodzić objawy zakażenia układu moczowego?

Antybiotykoterapia jest podstawową i najskuteczniejszą metodą leczenia zakażeń układu moczowego. Zanim lekarz przepisze lek, zazwyczaj wykonuje się badanie moczu z posiewem, które pozwala zidentyfikować bakterie wywołujące infekcję i dobrać optymalny antybiotyk. 
 
Oprócz leczenia farmakologicznego istnieją sposoby na złagodzenie objawów i poprawę komfortu: 
  • Nawodnienie organizmu – picie odpowiedniej ilości płynów pomaga wypłukać bakterie z pęcherza i przyspiesza regenerację układu moczowego. 
  • Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ*) mogą łagodzić ból, gorączkę oraz stany zapalne. 
  • Ciepłe kompresy lub termofor – przykładanie poduszki grzewczej w okolicy pęcherza lub dolnej części pleców może zmniejszyć uczucie dyskomfortu i bólu. 
Stosowanie tych metod równolegle z antybiotykoterapią może znacząco poprawić samopoczucie w trakcie leczenia infekcji. 

Jak uniknąć zakażeń układu moczowego?

Najprostszym sposobem, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia układu moczowego, jest dokładne opróżnianie pęcherza przy każdej wizycie w toalecie, co utrudnia bakteriom przedostanie się do dróg moczowych. Warto również regularnie kontrolować stan prostaty, ponieważ wczesne wykrycie jej powiększenia pozwala na właściwe leczenie i może zapobiec problemom z gruczołem krokowym w przyszłości. 
 
Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomagają ograniczyć ryzyko zakażeń: 
  • Utrzymuj okolice intymne w czystości i suchych – to zmniejsza namnażanie się bakterii. 
  • Pij odpowiednią ilość wody – regularne nawadnianie organizmu pomaga wypłukać bakterie z pęcherza. 
  • Higiena przy nietrzymaniu moczu – zmieniaj produkty chłonne w kierunku od przodu do tyłu, aby uniknąć przenoszenia bakterii. 
  • Ułatwione opróżnianie pęcherza – jeśli masz problem z całkowitym oddaniem moczu, spróbuj zmienić pozycję i ponownie opróżnić pęcherz. Pozostający mocz może sprzyjać namnażaniu bakterii, więc ta prosta czynność znacząco ogranicza ryzyko infekcji. 
Regularne stosowanie tych zasad w codziennym życiu może znacząco zmniejszyć ryzyko zakażeń układu moczowego i poprawić komfort na co dzień. 

Najczęstsze pytania i odpowiedzi dotyczące zakażeń układu moczowego u mężczyzn

1. Co to jest zakażenie układu moczowego u mężczyzn? 
Zakażenie układu moczowego pojawia się, gdy bakterie, najczęściej Escherichia coli, dostają się do dróg moczowych i namnażają w nich. Po przedostaniu się do pęcherza lub cewki moczowej wywołują stan zapalny. Inne bakterie mogą infekować zwłaszcza osoby z osłabioną odpornością lub po zabiegach urologicznych. 
 
2. Co zwiększa ryzyko zakażenia pęcherza i dróg moczowych u mężczyzn? 
Ryzyko zakażeń pęcherza i dróg moczowych u mężczyzn rośnie wraz z wiekiem. Szacuje się, że nawet 1 na 4 mężczyzn po 40. roku życia** doświadcza problemów z nietrzymaniem moczu, które mogą sprzyjać zakażeniom. Wraz z upływem lat częściej dochodzi także do przerostu prostaty, który utrudnia całkowite opróżnianie pęcherza i prowadzi do zalegania moczu, tworząc korzystne warunki do rozwoju bakterii.  
 
3. Jakie są typowe objawy zakażenia? 
Najczęściej pojawiają się: ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu, częste parcie na pęcherz, wydalanie małych ilości moczu, krew w moczu, mętny lub ciemny mocz o intensywnym zapachu, uczucie zimna i dyskomfort, a czasem problemy z utrzymaniem moczu. Objawy mogą być podobne do chorób przenoszonych drogą płciową. W przypadku ich wystąpienia należy skonsultować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie. 
 
4. Jakie są rodzaje zakażeń układu moczowego? 
Najczęstsze są infekcje dolnych dróg moczowych – cewki i pęcherza. Zakażenia górnych dróg moczowych obejmują moczowody i nerki, wywołując silny ból pleców, nudności, wymioty i gorączkę. U mężczyzn gorączka może też wskazywać na zajęcie prostaty. Nieleczone zakażenia górnych dróg moczowych grozi uszkodzeniem nerek i posocznicą moczopochodną. 
 
5. Jak złagodzić objawy zakażenia? 
Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia dobrana po badaniu moczu. Wspomagająco można: pić dużo wody, stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ) oraz -przykładać ciepły kompres na brzuch lub dolną część pleców. 
 
6. Jak zapobiegać zakażeniom układu moczowego? 
Profilaktyka obejmuje: dokładne opróżnianie pęcherza, utrzymywanie okolic intymnych w czystości i suchości, regularne picie wody, higienę przy nietrzymaniu moczu (zmiana produktów od przodu do tyłu) oraz ponowne opróżnianie pęcherza przy problemach z całkowitym oddaniem moczu. 
 
7. Kiedy zgłosić się do lekarza? 
Należy udać się do lekarza przy pierwszych objawach zakażenia, szczególnie jeśli pojawia się gorączka, krew w moczu, silny ból pleców lub trudności w oddawaniu moczu. Wczesna diagnoza i leczenie zmniejszają ryzyko powikłań, takich jak uszkodzenie nerek czy posocznica moczopochodna. 

* Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to klasa środków przeciwbólowych, znoszących ból, gorączkę i zapalenie.

** Badanie dot. nietrzymania moczu u mężczyzn, 2013 r. (Francja, Meksyk, Rosja, USA, Wielka Brytania, Włochy).

Opublikowano 17 stycznia 2022 r.

Zaktualizowano 25 listopada 2025 r.

„Zakażenia układu moczowego są częstsze u mężczyzn po 60-ce.”

Josefine Grandin

Pielęgniarka rejonowa/uroterapeuta