Plany w leczeniu nietrzymania moczu

Plan opieki nad inkontynencją (nietrzymaniem stolca lub/i moczu) pozwoli na dostosowanie odpowiednich czynności i zabiegów do stanu pacjenta i doraźną pomoc w różnych jego problemach. Odpowiednie plany leczenia i opieki powinni stosować lekarze oraz pielęgniarki, natomiast sami pacjenci również powinni wiedzieć, czego mogą oczekiwać w danej sytuacji i jak przebiega ich terapia. 

Formularz oceny nietrzymania moczu i plan opieki

Formularze oceny nietrzymania moczu pozwolą lekarzowi na stwierdzenie stopnia nietrzymania moczu u pacjenta, a także typu NTM i przyczyn wystąpienia tego schorzenia. Wypełniony formularz jest wskazówką dla personelu medycznego co do terapii pacjenta i elementów opieki. Plan opieki dla nietrzymających moczu ma szczególne znaczenie w przypadku pacjentów hospitalizowanych oraz przebywających w domu, ale leżących i wymagających stałej opieki.

Pierwszym krokiem nie tylko do stworzenia jakiegokolwiek planu opieki, ale i do właściwego określenia źródła oraz skali problemu, może być poproszenie pacjenta o wypełnienie formularza oceny nietrzymania moczu. W formularzu mogą znaleźć się takie pytania jak:

• Czy zdarza Ci się odczuwać nagłą potrzebę oddania moczu, tak że musisz biec do toalety? Czy zdarza Ci się nie utrzymać moczu zanim dotrzesz do toalety?
• Czy dostępność toalety ma dla Ciebie znaczenie przy wyborze kierunku podróży, miejsca na zakupy itd.?
• Czy zdarza Ci się korzystać z toalety kilkakrotnie w ciągu nocy?
• Czy korzystasz z toalety częściej niż 8 razy w ciągu dnia?
• Czy popuszczasz mocz podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych, przy wysiłku, podczas śmiechu, kaszlu, kichania?

W formularzu zaznaczane są również takie informacje jak ilość jednorazowo gubionego moczu (duża/mała). Plan opieki nad pacjentem z NTM zależy od przyjętego sposobu leczenia oraz od stanu chorego, czyli m.in. od tego, czy jest to osoba aktywna, mało aktywna (pozostająca w domu, ale poruszająca się), czy też leżąca.

Plan opieki nad pacjentem z NTM – zadania pielęgniarki

Plan opieki dla osób nietrzymających moczu obejmuje ocenę stanu zdrowia pacjenta, zaklasyfikowanie go do jednej z grup rodzaju nietrzymania moczu (wysiłkowe nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu wynikające z pęcherza nadaktywnego lub mieszane) i udzielenie porad oraz zaleceń dostosowanych do potrzeb pacjenta. W ramach oceny stanu zdrowia analizowane są takie czynniki jak:

• ocena ogólna stanu zdrowia i ocena objawów ze strony dróg moczowych, w tym częstotliwości NTM i objętości gubionego moczu,
• ocena stopnia zabezpieczenia przed wyciekiem moczu,
• przeprowadzenie próby kaszlowej w celu wykrycia ewentualnej niewydolności zwieracza,
• ocena siły dobrowolnego skurczu mięśni dna miednicy, stanu narządów miednicy i układu moczowo-płciowego.

Dokładne poznanie problemów pacjenta umożliwi nie tylko zaplanowanie jego leczenia, ale także zalecenie odpowiednich działań wspomagających. Należą do nich:

• porada odnośnie wyboru odpowiednich do stopnia nietrzymania moczu wkładek chłonnych, bielizny chłonnej czy pieluchomajtek, np. z gamy produktów TENA,
• zalecenia odnośnie zmiany stylu życia, dzięki czemu nieprawidłowe zachowania, które zaburzają oddawanie moczu, mogą zostać wyeliminowane. Należą do nich redukcja masy ciała w przypadku otyłości lub nadwagi, zminimalizowanie przyjmowania kofeiny,
• trening mięśni dna miednicy (mięśni Kegla),
• trening pęcherza moczowego w przypadku pęcherza nadreaktywnego – jest to zalecenie oddawania moczu regularnie, w ustalonych odstępach czasu, które stopniowo są wydłużane.

Do istotnych czynności należą ponadto: badanie stopnia zalegania moczu po mikcji oraz udział w terapii pacjentów. Warto wprowadzić także trening mikcyjny, czyli wyrobienie nawyku świadomego oddawania moczu w tych godzinach, w których zaobserwowano regularne, bezwiedne moczenie się. U niektórych chorych może być konieczne przeprowadzenie cewnikowania.